سکته‌ی مغزی یکی از بیماری‌هایی است که زندگی بیمار و خانواده را یک‌باره تحت تأثیر قرار می‌دهد. پس از سکته، بسیاری از افراد با مشکلاتی مثل ناتوانی حرکتی، اختلال گفتار، ضعف عضلانی، مشکلات بلع و حتی تغییرات رفتاری روبه‌رو می‌شوند. این شرایط باعث می‌شود بیمار در انجام ساده‌ترین کارهای روزمره نیز نیاز به کمک داشته باشد و خانواده در همان روزهای اول با سردرگمی و نگرانی زیادی مواجه شود.
از طرف دیگر، مراقبت طولانی‌مدت در بیمارستان همیشه امکان‌پذیر نیست؛ هم هزینه‌ها بالاست، هم محیط بیمارستان برای بیمار آرامش کافی ایجاد نمی‌کند. همین موضوع باعث می‌شود خیلی از خانواده‌ها به سمت مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل بروند، جایی که بیمار احساس امنیت بیشتری دارد و روند بهبودی با آرامش بیشتری ادامه پیدا می‌کند. حضور در خانه به بیمار کمک می‌کند ارتباطش با محیط آشنا قطع نشود و همین موضوع در بهبود روحیه و سرعت توان‌بخشی تأثیر زیادی دارد.
البته مراقبت از این بیماران نیازمند دقت زیادی است و انجام برخی کارها تنها باید توسط مراقب آموزش دیده یا پرستار انجام شود، فردی که بتواند جابه‌جایی بیمار را انجام دهد، تمرین‌های توان‌بخشی را ادامه دهد، وضعیت جسمی بیمار را زیر نظر داشته باشد و خطرات احتمالی مانند زخم بستر، افتادن یا مشکلات بلع را کاهش دهد.
در این مقاله، بخش‌های مختلفی را به‌صورت ساده و مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهیم: از آشنایی با نیازهای بیمار سکته مغزی گرفته تا توان‌بخشی در منزل، پیشگیری از عوارض، وظایف مراقب آموزش‌دیده و نکاتی که خانواده باید بداند. هدف این است که روند مراقبت برای خانواده‌ها قابل‌فهم‌تر شود و بدانند از کجا باید شروع کنند و چه مواردی را با دقت بیشتری دنبال کنند.
شناخت سکته مغزی؛ از انواع تا پیامدها
تفاوت سکته مغزی ایسکمیک و هموراژیک:
سکته مغزی به‌طور کلی در دو دسته‌ی اصلی قرار می‌گیرد: ایسکمیک و هموراژیک. دانستن تفاوت این دو نوع، به خانواده‌ها کمک می‌کند بهتر متوجه شوند بیمارشان چه شرایطی را پشت سر گذاشته و چرا ممکن است برخی توانایی‌ها تحت تأثیر قرار گرفته باشد.
- سکته مغزی ایسکمیک شایع‌ترین نوع سکته است. علت آن معمولاً انسداد یکی از رگ‌های مغز توسط لخته است. وقتی جریان خون به بخشی از مغز برسد، سلول‌های عصبی آن قسمت دچار کمبود اکسیژن می‌شوند و آسیب می‌بینند. علائمی مثل ضعف ناگهانی یک سمت بدن، مشکل در تکلم، افتادگی صورت یا بی‌حسی دست و پا معمولاً در این نوع سکته دیده می‌شود.
در سکته ایسکمیک، شدت علائم بسته به محل و میزان انسداد فرق می‌کند، اما معمولاً تأثیر آن روی توانایی حرکت، تعادل، گفتار یا حافظه دیده می‌شود. - سکته مغزی هموراژیک زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگ‌های مغزی پاره شود و خون‌ریزی در داخل بافت مغز ایجاد شود. این نوع سکته کمتر شایع است، اما معمولاً شدیدتر است. علت آن می‌تواند فشار خون بالا، پارگی رگ ضعیف یا ضربه باشد.
علائم هموراژیک اغلب با سردرد شدید و ناگهانی، تهوع، گیجی یا حتی کاهش سطح هوشیاری همراه است. از آنجایی که خون‌ریزی فشار بیشتری به بافت مغز وارد می‌کند، مشکلات حرکتی یا شناختی پس از این نوع سکته معمولاً گسترده‌تر است.
از نظر تأثیر بر توانایی‌ها، هر دو نوع سکته می‌توانند عملکردهای مهمی را تحت‌تأثیر قرار دهند: حرکت، گفتار، بلع، تمرکز، حافظه یا حتی رفتار و خلق‌وخو. میزان آسیب بستگی به محل درگیری در مغز دارد. همین تفاوت‌هاست که باعث می‌شود برنامه‌ی مراقبت و توان‌بخشی در منزل برای هر بیمار باید کاملاً متناسب با شرایط او تنظیم شود.
پیامدهای رایج پس از سکته:
پس از سکته مغزی، بسیاری از بیماران با تغییراتی روبه‌رو می‌شوند که روی زندگی روزمره‌شان اثر می‌گذارد. این پیامدها برای همه یکسان نیست، اما چند مورد از آن‌ها به‌قدری رایج هستند که بیشتر خانواده‌ها با آن برخورد می‌کنند.
- یکی از این پیامدها اختلال در گفتار یا درک کلمات است. بیمار ممکن است نتواند جمله‌های واضح بسازد، کلمات را پیدا کند یا مفهوم صحبت دیگران را به‌سرعت متوجه شود. همین موضوع گاهی باعث ناامیدی و کاهش اعتمادبه‌نفس بیمار می‌شود.
- مشکل رایج دیگر، فلج یا ضعف یک‌طرفه بدن است. بسیاری از بیماران یک دست یا یک پا (یا هر دو در یک سمت) را به‌درستی کنترل نمی‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود در راه رفتن، نشستن و جابه‌جایی نیاز به کمک داشته باشند. مراقب باید جابه‌جایی بیمار را با روش‌های درست و ایمن انجام دهد تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
- مشکلات بلع نیز یکی از پیامدهای مهم است. بیمار ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن دچار سرفه، گیرکردن غذا یا احساس خفگی شود. در چنین شرایطی غذا دادن باید با دقت بیشتری انجام شود و معمولاً نیاز به آموزش مراقب دارد.
- برخی بیماران پس از سکته دچار مشکلات حافظه، تمرکز یا فراموشی‌های کوتاه‌مدت می‌شوند. ممکن است زمان، مکان یا چهره‌ها را اشتباه بگیرند یا در انجام کارهای ساده سردرگم شوند.
- در کنار این موارد، افسردگی پس از سکته هم بسیار رایج است. تغییر ناگهانی توانایی‌های جسمی، نیاز به کمک در کارهای روزمره و احساس وابستگی می‌تواند بیمار را غمگین یا بی‌انرژی کند. در چنین وضعیتی همراهی آرام، صبر و مراقبت عاطفی نقش مهمی در روند بهبود دارد.
چرا مراقبت خانگی برای بیمار سکته مغزی بهتر است؟
برای بسیاری از خانواده‌ها، انتخاب بین بیمارستان و مراقبت در منزل تصمیم سختی است، اما در مورد بیماران سکته مغزی، مراقبت خانگی معمولاً مزایای بیشتری دارد:
- اولین نکته، کاهش هزینه‌هاست. بستری طولانی‌مدت در بیمارستان هزینه‌ی زیادی دارد، در حالی که مراقبت در منزل با وجود کیفیت مناسب، مقرون‌به‌صرفه‌تر است و خانواده می‌تواند براساس نیاز واقعی بیمار، خدمات را تنظیم کند.
- از طرف دیگر، کنترل بهتر عفونت و بیماری یکی از مهم‌ترین مزایای منزل است. بیمارستان‌ها با وجود تمام مراقبت‌ها، محیط‌های پررفت‌وآمدی هستند و احتمال ابتلا به عفونت‌های مختلف بیشتر است. اما در خانه بیمار در محیطی آرام و تمیز قرار دارد و همین موضوع خطر عفونت‌های جانبی را کاهش می‌دهد.
- بسیاری از بیماران پس از سکته مغزی دچار اضطراب یا بی‌قراری می‌شوند. آرامش خانه و حضور در محیطی آشنا کمک می‌کند بیمار احساس امنیت بیشتری داشته باشد. حتی وسایل شخصی، صدای اعضای خانواده یا فضای اتاق می‌تواند روند درمان را راحت‌تر کند.
- در کنار این موارد، مراقبت خانگی این امکان را می‌دهد که برنامه‌ی توان‌بخشی کاملاً اختصاصی و انعطاف‌پذیر تنظیم شود. مراقب می‌تواند تمرین‌ها را در زمان مناسب انجام دهد و تغییرات کوچک بیمار را سریع‌تر تشخیص دهد.
- و مهم‌تر از همه، حضور خانواده است. بودن کنار افراد آشنا، دریافت حمایت عاطفی و داشتن همراهی مداوم تأثیر بزرگی بر روحیه‌ی بیمار دارد و بسیاری از متخصصان معتقدند همین موضوع روند بهبود را سریع‌تر می‌کند.
وظایف پرستار بیمار سکته مغزی در منزل
مراقبت‌های جسمی:
- بیمار سکته مغزی معمولاً بخشی از توان حرکتی خود را از دست می‌دهد و همین موضوع مراقبت جسمی را به یکی از مهم‌ترین بخش‌های حمایت در منزل تبدیل می‌کند. مراقب آموزش‌دیده یا پرستار باید بتواند از اندام‌های بی‌حرکت به‌درستی مراقبت کند تا از خشکی مفاصل و ضعف بیشتر عضلات جلوگیری شود. این کار شامل حرکت‌دادن آرام دست و پا، انجام تمرین‌های سبک و توجه به علائم بیمار است.
- تعویض مرتب وضعیت یکی از وظایف کلیدی است، مخصوصاً برای بیمارانی که توان جابه‌جایی ندارند. اگر بیمار ساعت‌ها در یک حالت بماند، خطر ایجاد زخم بستر بالا می‌رود. مراقب باید هر چند ساعت به‌صورت صحیح بیمار را به پهلو، پشت یا حالت نیمه‌نشسته تغییر وضعیت دهد.
- بسیاری از بیماران پس از سکته دچار دردهای عضلانی یا گرفتگی (اسپاسم) می‌شوند. پرستار باید شدت درد را زیر نظر داشته باشد، روش‌های ساده‌ی تسکین را اجرا کند و در صورت نیاز وضعیت را به خانواده یا پزشک اطلاع دهد.
- کنترل فشار خون نیز اهمیت زیادی دارد، چون بسیاری از بیماران سکته‌ای مستعد نوسانات فشار هستند. اندازه‌گیری منظم، ثبت اعداد و توجه به علائم هشداردهنده بخشی از کار روزانه مراقب آموزش‌دیده است.
- به‌طور کلی، مراقبت جسمی باید هم با احتیاط انجام شود و هم با صبر، چون واکنش‌های بیمار ممکن است کند یا همراه با درد باشد. این رسیدگی صحیح، پایه‌ی اصلی توان‌بخشی در منزل است.
مراقبت دارویی:
بخش مهمی از درمان بیماران سکته مغزی به مصرف دقیق داروها برمی‌گردد. مراقب باید زمان‌بندی داروها را با دقت رعایت کند و مطمئن باشد بیمار هیچ دوزی را فراموش نمی‌کند. بسیاری از این داروها مثل داروهای ضدانعقاد اگر دیر یا زیاد مصرف شوند، می‌توانند مشکل‌ساز شوند.
داروهای دیگری مثل کنترل فشار خون، داروهای کاهش اسپاسم یا داروهای مربوط به جلوگیری از لخته هم بسیار رایج‌اند. مراقب باید اسم دارو، دوز، زمان مصرف و واکنش‌های احتمالی بیمار را بشناسد. ثبت منظم مصرف دارو کمک می‌کند خانواده و پزشک روند بیمار را بهتر دنبال کنند.
در مواردی که داروها عوارض خاص ایجاد می‌کنند، پرستار باید تغییرات بیمار را گزارش دهد. هدف این است که درمان بدون وقفه ادامه پیدا کند و هیچ خطایی در زمان‌بندی اتفاق نیفتد.
مراقبت‌های تغذیه‌ای مخصوص بیماران سکته:
- تغذیه برای بیماران سکته مغزی فقط مربوط به انتخاب غذا نیست، بلکه نحوه‌ی غذا دادن هم اهمیت دارد. بسیاری از این بیماران دچار دیسفاژی (مشکل بلع) هستند و مراقب باید با روش صحیح غذا دادن آشنا باشد تا از آسپیراسیون یعنی ورود غذا یا آب به راه هوایی جلوگیری شود.
- معمولاً غذاهای نرم، پوره‌ای یا نیمه‌مایع برای این بیماران مناسب‌تر است. مراقب باید سرعت غذا دادن را کم کند و حالت نشستن بیمار را طوری تنظیم کند که بلع راحت‌تر انجام شود.
- در کنار ایمنی غذا خوردن، نوع غذا هم مهم است. غذاهای سبک، کم‌نمک، کم‌چربی و سازگار با وضعیت فشار خون یا دیابت معمولاً برای بیماران سکته‌ای مناسب‌تر هستند. مدیریت این رژیم نیاز به دقت دارد و مراقب باید بتواند وعده‌ها را در زمان مناسب آماده کند.
مراقبت‌های عاطفی و روانی:
بیماران سکته مغزی علاوه بر مشکلات جسمی، با احساسات پیچیده‌ای هم روبه‌رو می‌شوند. بسیاری از آن‌ها پس از سکته دچار افسردگی، بی‌حوصلگی یا ناامیدی می‌شوند. مراقب باید این تغییرات را درک کند و فضای آرامی برای بیمار ایجاد کند.
وجود یک نفر که صبور باشد، گوش بدهد و به بیمار احترام بگذارد می‌تواند تأثیر بزرگی داشته باشد. انگیزه دادن به بیمار، مثلاً تشویق برای انجام تمرین‌ها یا همراهی در قدم‌زدن کوتاه به مرور باعث افزایش اعتمادبه‌نفس او می‌شود.
ارتباط با خانواده هم مهم است. بعضی بیماران احساس می‌کنند سربار شده‌اند یا دیگر مثل قبل توانایی ندارند. مراقب می‌تواند با ایجاد ارتباط بهتر بین بیمار و اعضای خانواده، به کاهش این احساسات کمک کند.
در نهایت، مراقبت روانی درست باعث می‌شود بیمار راحت‌تر با محدودیت‌های موقت کنار بیاید و برای بهتر شدن انگیزه بیشتری پیدا کند.
توان‌بخشی سکته مغزی در منزل
فیزیوتراپی خانگی
فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین مراحل بهبود پس از سکته مغزی است و انجام آن در خانه کمک می‌کند بیمار در محیطی آشنا و آرام تمرین‌ها را انجام دهد. هدف اصلی فیزیوتراپی در منزل، تقویت عضلات ضعیف‌شده، بهبود تعادل و جلوگیری از خشک شدن مفاصل است. پرستار یا فیزیوتراپیست تمرین‌ها را باتوجه به توان بیمار تنظیم می‌کند و به‌تدریج شدت آن‌ها را افزایش می‌دهد.
تمرین‌های سبک معمولاً شامل حرکت دادن آرام دست‌ها و پاها، بالا بردن دست در حد توان، خم‌کردن مفاصل و تمرین‌های ساده برای حفظ تعادل است. بعضی تمرین‌ها هم برای عضلات کوچک‌تر طراحی می‌شود، مثلاً باز و بسته کردن انگشتان یا تلاش برای نگه‌داشتن یک شیء سبک. برای تقویت پاها و افزایش ثبات، تمرین‌هایی مثل بلند کردن زانو، کشش عضلات پشت پا یا تمرین ایستادن کنار تخت به‌صورت ایمن انجام می‌شود.
یکی از مزیت‌های توان‌بخشی در خانه این است که تمرین‌ها می‌توانند بجز وسایل تخصصی با وسایل ساده انجام شوند. یک صندلی محکم، یک حوله یا حتی یک بطری آب سبک می‌تواند برای تقویت عضلات استفاده شود.
هدف اصلی این مرحله، ایجاد حرکت‌های کوچک اما مداوم است، حرکت‌هایی که به مرور باعث برگرداندن توانایی‌های از دست‌رفته می‌شوند.
کاردرمانی
کاردرمانی بیشتر روی بازگشت توانایی انجام کارهای روزانه تمرکز می‌کند. بسیاری از بیماران پس از سکته در استفاده از یک دست مشکل پیدا می‌کنند یا انجام کارهای ساده برایشان سخت می‌شود. کاردرمانی در منزل به بیمار کمک می‌کند دوباره حرکات کاربردی را یاد بگیرد.
این تمرین‌ها می‌توانند شامل باز و بسته کردن دکمه لباس، برداشتن لیوان، گرفتن قاشق، شانه زدن مو یا حتی تمرین گرفتن اشیای کوچک باشند. مزیت بزرگ کاردرمانی در خانه این است که تمام تمرین‌ها با وسایلی انجام می‌شود که بیمار هر روز با آن‌ها سروکار دارد، بنابراین یادگیری سریع‌تر و طبیعی‌تر است. کاردرمانگر یا مراقب آموزش‌دیده تلاش می‌کند بیمار را تشویق کند از اندام ضعیف‌شده بیشتر استفاده کند. حتی چند حرکت کوچک هم به مرور باعث برگشت توان می‌شود.
گفتاردرمانی
بیماران سکته مغزی گاهی با مشکلات گفتار، تلفظ یا درک واژه‌ها روبه‌رو می‌شوند. گفتاردرمانی در خانه کمک می‌کند بیمار در محیطی راحت‌تر تمرین کند و کمتر دچار اضطراب شود. تمرین‌های گفتاردرمانی می‌توانند ساده و قابل انجام در خانه باشند، مثل تکرار واژه‌های مشخص، تمرین بلند خواندن جمله‌های کوتاه، نام بردن اشیای خانه یا انجام بازی‌های کلامی سبک.
بعضی بیماران برای بیان کلمات مشکل دارند و برخی دیگر در پیدا کردن کلمه‌ی مناسب مکث می‌کنند. مراقب آموزش‌دیده یا گفتاردرمانگر با صبر و تکرار، این مهارت‌ها را تقویت می‌کند. تمرین‌هایی مثل خواندن شعرکوتاه، تمرین تنفس عمیق، شمرده صحبت کردن یا توصیف تصاویر ساده هم در بهبود تکلم نقش دارند. مهم‌ترین نکته در گفتاردرمانی این است که بیمار تحت فشار قرار نگیرد. تمرین‌ها باید کوتاه، قابل فهم و متناسب با انرژی بیمار باشد تا روند پیشرفت ادامه پیدا کند.
پیشگیری از عوارض خطرناک در بیماران سکته مغزی
زخم بستر
زخم بستر یکی از رایج‌ترین مشکلات بیماران کم‌تحرک است، مخصوصاً افرادی که پس از سکته مغزی توان جابه‌جایی و ایستادن ندارند. علت اصلی این مشکل، فشار طولانی‌مدت بدن روی نقاطی مثل کمر، باسن، لگن و پاشنه‌هاست. وقتی بیمار مدت زیادی در یک وضعیت می‌ماند، جریان خون در آن ناحیه کمتر می‌شود و به‌مرور پوست دچار آسیب می‌شود. مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری، تعویض مرتب پوزیشن است. معمولاً توصیه می‌شود بیمار هر دو تا سه ساعت یک‌بار به پهلوی چپ، سپس به پهلوی راست و بعد به وضعیت نیمه‌نشسته تغییر داده شود. این تغییر وضعیت باید آرام و با حمایت کامل انجام شود تا بیمار دچار درد یا آسیب نشود.
چند نکته‌ی عملی هم کمک‌کننده است: استفاده از بالش نرم بین زانوها یا زیر دست، خشک و تمیز نگه‌داشتن پوست و بررسی روزانه نواحی حساس برای مشاهده‌ی هرگونه قرمزی یا التهاب. تماس زیاد پوست با رطوبت (مثلاً عرق یا ادرار) احتمال زخم را بیشتر می‌کند، بنابراین تمیز و خشک بودن بدن اهمیت زیادی دارد. اگر در یکی از نواحی بدن بیمار قرمزی ماندگار دیده شود، باید سریعاً رسیدگی شروع شود، چون این مرحله ابتدایی زخم بستر است و با مراقبت درست می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
عفونت ریه
بیماران سکته مغزی که بی‌تحرک‌اند یا ضعف عضلات تنفسی دارند، بیشتر در معرض عفونت ریه هستند. یکی از بهترین روش‌های پیشگیری، انجام تمرینات تنفسی ساده است، مثلاً چند نفس عمیق در طول روز، فوت کردن آرام داخل یک لیوان آب با نی، یا تمرین بادکردن آرام گونه‌ها. این تمرین‌ها کمک می‌کند ریه بهتر باز شود و ترشحات جمع نشوند.
بالا نگه داشتن سر و نیم‌تنه هنگام غذا خوردن هم بسیار مهم است. اگر بیمار در حالت خوابیده غذا بخورد، احتمال ورود غذا یا مایعات به ریه زیاد می‌شود و این موضوع می‌تواند باعث عفونت شود. بهتر است بیمار هنگام خوردن غذا کاملاً نشسته باشد یا حداقل زاویه ۴۵ درجه داشته باشد.
هوای اتاق هم باید کمی جریان داشته باشد و خیلی سرد یا خیلی خشک نباشد. مراقبت منظم از دهان و دندان، نوشیدن آب به اندازه‌ی کافی و تشویق بیمار به سرفه‌های آرام و کنترل‌شده نیز به سلامت ریه کمک می‌کند.
سقوط و آسیب‌های حرکتی
بیماران سکته مغزی به‌دلیل ضعف عضلات، بی‌تعادلی یا فلج یک‌طرفه بیشتر در معرض سقوط و افتادن هستند. برای کاهش این خطر، بهتر است محیط خانه تا حد امکان ایمن شود. برداشتن فرش‌های لیز، ثابت کردن لبه‌های قالی، استفاده از دمپایی‌های پشت‌بسته و قراردادن دستگیره‌های کمکی کنار تخت و سرویس بهداشتی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
هنگام راه رفتن، بیمار باید کاملاً حمایت‌شده باشد. مراقب آموزش‌دیده باید در کنار بیمار قرار بگیرد، دست او را درست بگیرد و اجازه ندهد وزن کامل روی یک نقطه بیفتد. بعضی بیماران نیاز به واکر، عصا یا کمربندهای حمایتی دارند که استفاده از آن‌ها باید اصولی و با راهنمایی فرد آشنا انجام شود.
نور مناسب خانه نیز اهمیت زیادی دارد. اتاق‌ها و راهروها باید روشن باشند تا بیمار در تشخیص مسیر دچار اشتباه نشود. از طرف دیگر، شلوغ بودن اتاق یا وجود وسایل ریز وسط راه می‌تواند خطر افتادن را چند برابر کند. توجه به همین نکات کوچک، امنیت بیمار را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
هزینه پرستار بیمار سکته مغزی در تهران چقدر است؟
عوامل مؤثر بر قیمت
هزینه مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل بسته به شرایط بیمار و سطح خدمات موردنیاز متفاوت است. مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده، شدت ناتوانی بیمار است.
- بیمارانی که فقط ضعف خفیف دارند و می‌توانند بخشی از کارهای روزانه را انجام دهند معمولاً به مراقبت سبک‌تری نیاز دارند. اما بیمارانی که فلج یک‌طرفه دارند، نیاز به جابه‌جایی مداوم دارند یا نمی‌توانند بدون کمک بنشینند، نیازمند حضور مراقب آموزش‌دیده هستند و طبیعتاً هزینه بیشتری خواهد داشت.
- یکی دیگر از موارد تأثیرگذار، نیاز بیمار به فیزیوتراپی است. بعضی از خانواده‌ها فقط مراقب برای تمرین‌های ساده در منزل می‌خواهند، اما برخی دیگر نیاز به فیزیوتراپیست یا مراقبی دارند که بتواند تمرین‌های تخصصی‌تر را طبق دستور پزشک انجام دهد. هر چه سطح توان‌بخشی تخصصی‌تر باشد، هزینه بیشتر محاسبه می‌شود.
- مراقبت شبانه‌روزی هم نقش زیادی در قیمت دارد. بیمارانی که به‌خصوص در شب بی‌قرارند، مشکلات بلع دارند یا نیاز به پایش مداوم دارند، به همراه دائم نیاز پیدا می‌کنند. این مدل مراقبت طبیعتاً هزینه بیشتری نسبت به شیفت روزانه یا ساعتی دارد.
- همچنین وضعیت شناختی بیمار بسیار مهم است. بیمارانی که فراموشی، سردرگمی یا مشکلات شناختی شدید دارند، نیاز به مراقبت نزدیک‌تری دارند. مراقب باید مدام کنار بیمار باشد تا از خطراتی مثل خروج ناگهانی از اتاق یا برداشتن اشیای خطرناک جلوگیری شود.
- آخرین عامل، خطر آسپیراسیون است. بیمارانی که مشکل بلع دارند و احتمال ورود غذا به راه هوایی در آن‌ها بالاست، نیازمند دقت و مهارت بیشتر مراقب هستند، موضوعی که می‌تواند روی هزینه نهایی تأثیر بگذارد.
چگونه پرستار متخصص سکته مغزی انتخاب کنیم؟
انتخاب پرستار یا مراقب مناسب برای بیمار سکته مغزی نیازمند توجه به چند معیار مهم است، چون شرایط این بیماران با افراد سالمند عادی کاملاً متفاوت است.
- اولین نکته، تجربهٔ واقعی کار با بیماران سکته مغزی است. مراقبی که قبلاً با چنین بیمارانی کار کرده باشد، معمولاً شناخت بهتری از تغییرات رفتاری، مشکلات حرکتی و نیازهای خاص آن‌ها دارد. این تجربه باعث می‌شود از همان ابتدا، روند مراقبت با اطمینان بیشتری آغاز شود.
- نکته مهم دیگر، توانایی بلند کردن و جابه‌جایی ایمن بیمار است. بسیاری از بیماران سکته‌ای نمی‌توانند وزن بدن خود را تحمل کنند و جابه‌جایی نامناسب می‌تواند هم برای بیمار خطرناک باشد و هم برای مراقب. فردی که انتخاب می‌شود باید روش صحیح انتقال از تخت به ویلچر، از ویلچر به صندلی یا حتی تغییر وضعیت در تخت را بداند و بتواند آن را بدون عجله و با حمایت کامل انجام دهد.
- مهارت کار با اندام بی‌حرکت نیز اهمیت زیادی دارد. اندام‌های بی‌حرکت اگر درست حرکت داده نشوند، دچار خشکی مفصل، اسپاسم یا دردهای شدید می‌شوند. پرستار باید بداند چگونه دست یا پای ضعیف بیمار را بدون فشار حرکت دهد و چه حالاتی برای بیمار راحت‌تر است.
- بسیاری از بیماران به تمرین‌های توان‌بخشی روزانه احتیاج دارند. بنابراین، آشنایی مراقب با فیزیوتراپی پایه یک امتیاز مهم است. منظور تمرین‌های سبک روزانه است نه فیزیوتراپی تخصصی، بلکه انجام حرکت‌هایی که پزشک یا فیزیوتراپیست توصیه کرده تا قدرت عضلات از دست نرود.
- یکی دیگر از موارد کلیدی، آشنایی مراقب با تغذیه بیماران دارای دیسفاژی (مشکل بلع) است. پرستار یا مراقب باید بداند چه غذاهایی مناسب‌تر هستند، چگونه باید به بیمار غذا داد و در چه حالتی خطر آسپیراسیون کمتر می‌شود.
- در نهایت، توانایی گزارش‌دهی دقیق و واکنش درست در شرایط اضطراری بسیار مهم است. مراقب باید کوچک‌ترین تغییر در وضعیت بیمار را متوجه شود و به خانواده اطلاع دهد، و در شرایطی مثل تنگی نفس، افت فشار یا بی‌حالی ناگهانی بداند چگونه به‌درستی واکنش نشان دهد.
انتخاب پرستار متخصص سکته مغزی یعنی انتخاب فردی که هم مهارت دارد، هم صبور است، و هم شرایط بیمار را کاملاً درک می‌کند.
چرا موسسه خورشید درخشان انتخاب خوبی برای مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل است؟
در مراقبت از بیمار سکته مغزی، خانواده‌ها بیشتر از هر چیز به مجموعه‌ای نیاز دارند که مسئولیت‌پذیر، دقیق و همراه باشد. «خورشید درخشان» با همین نگاه فعالیت می‌کند و تلاشش این است که مراقبانی معرفی کند که از نظر اخلاقی، رفتاری و آموزش دیده برای کارهای مربوط به بیماران سکته مغذی، در سطح قابل‌قبولی قرار داشته باشند. ما روی انتخاب نیروها حساسیت زیادی داریم و قبل از معرفی هر مراقب، شرایط او از نظر توانایی و تعهد بررسی می‌شود. یکی از دلایلی که خانواده‌ها خورشید درخشان را انتخاب می‌کنند، نظارت مستمر و ارتباط نزدیک با خانواده است. اگر در روند مراقبت مشکلی پیش بیاید، نیاز جدیدی ایجاد شود یا خانواده احساس کند مراقب باید تغییر کند، مجموعه خانواده را تنها نمی‌گذارد و موضوع سریع پیگیری می‌شود.
در مواردی که مراقب به‌هر دلیلی نتواند ادامه دهد امکان جایگزینی سریع وجود دارد تا روند مراقبت بیمار دچار وقفه نشود، موضوعی که برای بیماران سکته مغزی اهمیت زیادی دارد. تمرکز مجموعه این است که بیمار در خانه‌اش، با حضور فردی صبور و قابل اعتماد، احساس امنیت بیشتری داشته باشد و خانواده هم در طول مسیر کسی را کنار خود داشته باشد.